Ze zijn eigenlijk bezig met een stille revolutie in aardappelland. Als alles goed gaat, heeft KWS Benelux namelijk over een paar jaar de basis gelegd voor aardappelteelt vanuit zaad. Dat zegt de gemiddelde leek niet zoveel, maar is volgens bedrijfsleider Dick Wouda (53) toch echt heel bijzonder in de agrarische sector. ‘Tot nu toe wordt er door boeren alleen gewerkt met aardappelknollen, maar telen met zaad heeft zoveel meer voordelen.’

Kijk alleen maar eens naar het vervoer van al dat pootgoed. Dat vraagt veel meer energie dan het transport van zaad, dat veel minder weegt. Maar het is volgens Wouda ook veel ‘schoner’. ‘Via zaad worden er minder ziektes verspreid dan via knollen.’
KWS Benelux heeft een hoofdkantoor in Etten-Leur. De afdeling onderzoek en ontwikkeling is gevestigd in Nagele. Hier wordt in opdracht van veredelaars van mais, bieten, koolzaad, granen en aardappels allerlei ondersteunend onderzoek gedaan om tot nieuwe en betere rassen te komen. ‘Bijvoorbeeld rassen die beter bestand zijn tegen ziektes of een grotere opbrengst hebben.’

‘Aardappelzaad heeft zoveel meer voordelen dan pootgoed.’

Aardevo
De ondersteuning van de aardappelveredeling is veruit de grootste tak van sport voor KWS in Nagele.  Niet voor niks is aardappelveredelaar Aardevo gevestigd in hetzelfde gebouw aan de Johannes Postweg.
In de kas op het terrein en in de kas van Concern voor Werk in Emmeloord worden de planten opgekweekt en gekruist. Op diverse proefvelden door heel het land worden de gewassen vervolgens geteeld om te kijken wat de uitkomst is.
Arbeidsintensief werk, verzekert Wouda. ‘Bij bieten bijvoorbeeld moeten jaarlijks vele duizenden nummers worden getest waarbij de hak en handwerk in de proefvelden nog een hele belangrijke rol spelen. Per jaar levert dat gemiddeld misschien drie tot vier nieuwe rassen op.’
Met de aardappels is het ook niet zomaar in kannen en kruiken. Zeker niet met de klassieke aardappelveredeling, waar KWS in 2008 mee begon. De focus werd in 2016 echter volledig gelegd op de hybride methode.
‘Dat is bij bieten, mais en koolzaad al gebruikelijk, maar voor de aardappel is deze manier van werken relatief nieuw. Wij geloven er echter in dat dit de toekomst is en zijn er volledig voor gegaan. Hiermee voegen we echt iets toe aan de agrarische wereld.’

Hybride versus klassiek
Hybride veredeling moet het mogelijk maken veel gemakkelijker variatie aan te brengen, waardoor er sneller kan worden gereageerd op wensen vanuit de markt. Bijvoorbeeld op het gebied van de bekende ziekte phytophthora en ook aaltjes of op het gebied van opbrengst en knolvorm.’
De aardappelteler heeft straks wellicht minder bestrijdingsmiddelen nodig. ‘En dat is mooi, want het gebruik daarvan staat nu al onder druk en dat zal de komende jaren alleen maar meer worden.’
Als alles goed gaat, heeft KWS over vijf jaar een eerste hybride aardappelknol geproduceerd. Van daaruit moet er nog zaad worden ontwikkeld. Wouda: ‘Geen idee hoe lang dat duurt, dat ligt helemaal aan de veredelaars die ermee aan de slag gaan.’

Flinke groei
In 2012 bestond de groep van KWS nog maar uit zes medewerkers, maar in de afgelopen jaren nam het een enorme vlucht. ‘We hebben nu 27 vaste mensen en een heel gemotiveerde groep vaste flexers via een aantal uitzendbureaus.’
Samen met de NAK in Emmeloord en met ABEOS wordt gezocht naar uitbreiding van deze groep, zodat het hele jaar rond op regelmatige basis werk kan worden geboden.
Daarnaast wordt er sinds twee jaar nauw samengewerkt met Concern voor Werk, waar in de kas het kruisingswerk wordt gedaan. ‘We hadden in Nagele  te weinig ruimte, dus dit bevalt ons heel goed. De mensen van Concern voor Werk onderhouden de planten en voeren de eenvoudige werkzaamheden uit. Wij doen met onze eigen specialisten zelf het kruisingswerk. Een arbeidsintensief klusje, dat onder andere gebeurt met een pincet.’ Een schoolvoorbeeld van een win-win situatie.

Ruimtegebrek
Maar ondanks de ‘dependance’ in Emmeloord, groeit KWS eigenlijk alsnog uit zijn jasje. ‘We groeien van een experiment uit naar een volwaardige veredeling. En ook qua koolzaad en graan zijn we enorm aan het groeien. Er is meer ruimte nodig voor de opslag van onze machines en voor de verwerking van de oogst. Dus ja, we moeten wel nadenken over uitbreidingsmogelijkheden.’
Daarnaast wordt er gekeken naar een verdere automatisering van sommige processen die nu nog handmatig zijn. ‘Bijvoorbeeld het oogsten op de proefvelden. Samen met Andela Techniek & Innovatie uit Nagele zijn we daar machines voor aan het ontwikkelen.’

Facts & figures

  • 27 vaste medewerkers, 20 fte flexibel
  • In 2008 begonnen als Van Rijn-KWS met klassieke aardappelveredeling
  • In 2011 verder onder de naam KWS Potato BV
  • In 2013 neergestreken in Nagele
  • In 2016 de volledige focus op hybride veredeling in aardappel
  • Splitsing van de groep in Nagele: KWS Benelux BV en Aardevo BV
  • Proefvelden en vermeerderingen op zo’n 30 externe locaties
  • 96 Hectare boerderij op eigen grond